Cầu thang có vai trò đặc biệt quan trọng, chính là chìa khóa để giải quyết không gian trong nhà tầng. Nhà có độc đáo hay không, đáp ứng được nhu cầu hay không, là do ý tưởng bố trí cầu thang chi phối. Vì vậy, phong thủy cầu thang luôn được quan tâm, không thua kém gì các yếu tố khác.
Trong phong thủy, cầu thang là nơi dẫn đường khí đi lên các tầng. Thiết kế cầu thang ở vị trí nào, hướng nào, đều có tác động đến cát hung của ngôi nhà. Hiện nay có rất nhiều quan niệm về phong thủy cầu thang. Có những quan niệm sai, quan niệm đúng nhưng chưa đủ, hoặc quan niệm đúng nhưng áp dụng vào thực tế lại không phù hợp.
Cầu thang xộc thẳng ra cửa chính
Xu hướng thiết kế kiến trúc nhà ống hiện nay, rất chuộng kiểu cầu thang kẹp tường. Loại thang này hiện đại, không chắn không gian và tầm nhìn từ trước ra sau, nhờ đó giúp nhà thông thoáng, rộng rãi hơn.
Song, đối với thang kẹp tường, rất dễ gặp trường hợp thang xộc thẳng ra cửa. Cửa chính là nơi hấp thụ nhiều khí, hay còn gọi là “miệng khí” của ngôi nhà. Thiết kế cầu thang hướng thẳng ra cửa chính sẽ khiến cho gia chủ dễ bị hao tán tiền tài, tài lộc chảy ra ngoài cửa. Theo quan niệm, đây là dạng cầu thang bị xuất khí, ngoại khí, không may mắn.
Thế nhưng, khi xét khí cầu thang đi xuống, ta cần phải xét thêm khí cầu thang đi lên. Để xét khí lên cầu thang tốt hay xấu, ta còn cần biết: bố cục, hướng nhà, cung mệnh gia chủ, ngôi nhà xây năm nào và hiện tại là thời gian nào.
Việc nạp khí cầu thang cũng như việc nạp khí vào nhà. Nếu nhà hướng tốt, khí vào nhà nhiều, tất nhiên sẽ đem lại may mắn. Tương tự cầu thang cũng vậy, nếu khí lên cầu thang tốt, thì nên tận dụng chứ không nên ngăn lại.
Tuy nhiên, để tính toán dòng khí như cách trên, cần am hiểu rõ về phong thủy, khi phân tích sai, khí vào nhà vẫn có thể xấu. Nếu bạn không có chuyên môn, mà ngôi nhà của bạn đang có kiểu thang này, bạn có thể để một chậu cây hoặc một vật làm bình phong, như: tủ, kệ, vách trang trí…để khí ra vào nhẹ nhàng hơn. Có nhiều gia chủ sửa lại hướng lên cầu thang ở bậc đầu tiên, nhưng ta chỉ nên áp dụng cách này nếu biết rõ tọa, hướng cầu thang là cung tốt.
Một số quan niệm về vị trí, hướng đi của cầu thang, gặp nhiều tranh cãi
Quan niệm cầu thang đặt bên trái hoặc phải của ngôi nhà:
Quan điểm “Nam tả, nữ hữu” cho rằng, tùy vào số lượng nam nữ trong nhà, mà quyết định đặt thang bên nào để cân bằng âm dương. Cũng có người dùng quan điểm của phong thủy Tứ Tượng, cho rằng phía bên phải, tức Bạch Hổ thì không nên đặt cầu thang, đặt vị trí này dễ gây nhiều thương tật. Nên đặt phía bên trái là Thanh Long để được bình an.
Quan niệm cầu thang nên đi ngược chiều kim đồng hồ:
Vì hướng đi này thuận theo thói quen sinh hoạt của người Việt Nam. Đồng thời khi đi lên ngược chiều kim đồng hồ, thì sẽ vịn tay trái vào lan can. Khi đi xuống sẽ vịn tay phải, là tay thuận, nên sẽ vững chắc, an toàn hơn.
Lại có quan niệm cho rằng, cầu thang đi hướng nào nào là do cung mệnh, nghề nghiệp gia chủ
Gia chủ có cung mệnh là Càn, Ly, Tốn, hoặc làm nghề mang tính dương: kinh doanh, công nghệ… là những người chịu ảnh hưởng của mặt trời, do đó với những người này nên xây cầu thang hướng ngược chiều kim đồng hồ. Còn những người thuộc Khảm, Khôn, Cấn, hoặc làm nghề mang tính âm: nông nghiệp, ngư nghiệp…lại chịu ảnh hưởng của mặt trăng, nên hướng cầu thang ngược chiều kim đồng hồ mới tốt với họ.
Thêm kiêng kị đặt cầu thang đi từ phía sau nhà đi lên
Bởi vì, khí trong nhà đi từ ngoài vào và thoái ở phía sau. Nếu cầu thang đặt đi từ phía sau nhà lên các tầng trên sẽ lần lượt suy khí. Người ở trong nhà sức khỏe, tài lộc sẽ suy giảm.
Tất cả những quan niệm trên, vẫn ít nhiều có sự hợp lí riêng của nó. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất, đó là sự hợp lí về mặt không gian, thì những quan niệm trên đều không thỏa mãn.
Trong kiến trúc, việc bố trí cầu thang ở đâu, xuất phát từ hướng nào, đều tùy vào từng hoàn cảnh. Cầu thang luôn cần cách bố trí linh hoạt, phù hợp công năng, thẩm mỹ và kĩ thuật.
Đồng thời đối với phong thủy, chỉ cần bố trí đúng nguyên tắc về tọa, hướng, cầu thang vào cung tốt là được. Các quan niệm khác, cần phân tích kĩ từng trường hợp cụ thể, không nên áp dụng cứng nhắc.